1. Thuận lợi trong công tác triển khai một số môn học thực hành cho sinh viên ngành Quản lý đất đai
Việc triển khai các môn học thực hành cho sinh viên ngành Quản lý Đất đai tại Trường Đại học Nông Lâm - Đại học Thái Nguyên có nhiều thuận lợi đáng kể, tạo điều kiện thuận lợi để nâng cao chất lượng đào tạo. Hệ thống cơ sở vật chất hiện đại và tương đối đầy đủ là một lợi thế lớn. Các phòng thí nghiệm chuyên ngành được trang bị đầy đủ các thiết bị phục vụ đo đạc, phân tích đất và nước như máy GPS cầm tay, GPS tĩnh, máy toàn đạc điện tử, máy đo pH, tủ hút khí độc,… giúp sinh viên có cơ hội tiếp cận với công nghệ thực hành tiên tiến, từ đó nâng cao kỹ năng sử dụng thiết bị và phân tích số liệu trong nghiên cứu đất đai. Bên cạnh đó, sinh viên còn có cơ hội tiếp cận thực tế tại khu thực nghiệm rộng 15ha, bao gồm các mô hình thực tế như đồng cỏ, cây dược liệu, khu đồi chè, vườn cây ăn quả và khu nghiên cứu cây trồng cạn. Điều này giúp sinh viên có thể quan sát, đo đạc trực tiếp, từ đó nâng cao kỹ năng thực địa, quy hoạch và quản lý đất đai.
Ngoài hệ thống thực hành trực tiếp, việc ứng dụng công nghệ thông tin trong học tập cũng là một thuận lợi lớn. Nhà trường đã đầu tư mạnh vào hệ thống công nghệ thông tin với 9 máy chủ, 392 máy tính kết nối internet và hệ thống wifi miễn phí phủ sóng toàn bộ khuôn viên, tạo điều kiện thuận lợi để sinh viên dễ dàng truy cập tài liệu, học trực tuyến và thực hành trên các phần mềm chuyên ngành như GIS, viễn thám. Điều này không chỉ giúp sinh viên học tập linh hoạt hơn mà còn nâng cao kỹ năng sử dụng công nghệ trong lĩnh vực quản lý đất đai.
Đội ngũ giảng viên giàu kinh nghiệm cũng đóng vai trò quan trọng trong việc hướng dẫn sinh viên thực hành. Các giảng viên không chỉ có chuyên môn cao mà còn có kinh nghiệm thực tiễn, giúp sinh viên tiếp cận với các phương pháp đo đạc, phân tích đất và ứng dụng phần mềm một cách hiệu quả. Nhờ đó, sinh viên không chỉ học được lý thuyết mà còn được thực hành trong môi trường sát với thực tế, giúp nâng cao năng lực chuyên môn và khả năng áp dụng kiến thức vào công việc sau này. Những điều kiện thuận lợi trên đã góp phần quan trọng trong việc nâng cao chất lượng giảng dạy thực hành, giúp sinh viên có nền tảng vững chắc để đáp ứng yêu cầu của ngành Quản lý Đất đai trong thực tiễn..
2. Khó khăn trong việc triển khai một số môn học thực hành cho sinh viên
Mặc dù có nhiều thuận lợi, việc triển khai các môn học thực hành cho sinh viên ngành Quản lý Đất đai tại Trường Đại học Nông Lâm - Đại học Thái Nguyên vẫn gặp không ít khó khăn. Thiết bị thực hành xuống cấp và số lượng có hạn là một vấn đề đáng lo ngại. Một số thiết bị trong phòng thí nghiệm đã cũ, không còn đảm bảo chất lượng, trong khi đó, số lượng thiết bị không đủ đáp ứng nhu cầu thực hành của tất cả sinh viên. Điều này khiến nhiều sinh viên không có đủ cơ hội để tiếp xúc thực tế với các công cụ đo đạc và phân tích, làm giảm khả năng thực hành chuyên sâu. Bên cạnh đó, diện tích phòng thí nghiệm hạn chế cũng gây khó khăn trong việc tổ chức thực hành. Với diện tích chỉ 300m², không gian dành cho thực hành bị giới hạn, đặc biệt khi số lượng sinh viên đông và phải sử dụng các thiết bị có kích thước lớn hoặc cần nhiều không gian thao tác. Việc sắp xếp thực hành theo nhóm cũng có thể làm giảm thời gian mỗi sinh viên tiếp cận với thiết bị, ảnh hưởng đến chất lượng học tập. Ngoài ra, điều kiện thời tiết bất lợi cũng ảnh hưởng đáng kể đến các buổi thực hành ngoài thực địa. Vì các môn học thực hành chủ yếu diễn ra ngoài trời tại khu thực nghiệm rộng lớn, nên các yếu tố thời tiết như mưa lớn, nắng nóng gay gắt hoặc địa hình khó khăn có thể gây gián đoạn hoạt động đo đạc và khảo sát. Những yếu tố này làm giảm khả năng quan sát thực tế và gây khó khăn trong việc thu thập số liệu chính xác.
Hệ thống công nghệ thông tin chưa thực sự ổn định. Mặc dù nhà trường đã có sự đầu tư lớn vào hạ tầng CNTT với hệ thống máy chủ và các phòng máy tính, nhưng kết nối mạng đôi khi không đảm bảo độ ổn định, đặc biệt là trong các buổi học trực tuyến hoặc thực hành với phần mềm chuyên môn như GIS, viễn thám. Khi số lượng sinh viên truy cập cùng lúc tăng cao, hệ thống có thể bị quá tải, ảnh hưởng đến tiến độ học tập và thực hành.
Sự chủ động của sinh viên trong quá trình thực hành còn hạn chế. Một số sinh viên vẫn phụ thuộc nhiều vào sự hướng dẫn của giảng viên, chưa chủ động tìm hiểu, nghiên cứu cách sử dụng thiết bị và phần mềm chuyên ngành. Việc chưa có thói quen tự học và rèn luyện kỹ năng thực hành dẫn đến sự chênh lệch về năng lực thực hành giữa các sinh viên, gây ảnh hưởng đến chất lượng đầu ra. Những khó khăn này đòi hỏi nhà trường và sinh viên cần có những giải pháp cụ thể để nâng cao hiệu quả học tập và thực hành, giúp sinh viên tiếp cận với kiến thức và công nghệ mới một cách hiệu quả hơn..
3. Giải pháp khi triển khai một số môn học thực hành cho sinh viên ngành quản lý đất đai
Để khắc phục những khó khăn trong quá trình triển khai các môn học thực hành, việc nâng cấp thiết bị và mở rộng không gian thực hành là một giải pháp quan trọng. Nhà trường cần định kỳ kiểm tra, bảo trì và nâng cấp các thiết bị thí nghiệm nhằm đảm bảo chất lượng thực hành tốt nhất. Việc tìm kiếm nguồn tài trợ từ các tổ chức, doanh nghiệp để đầu tư thêm trang thiết bị mới, đặc biệt là các thiết bị đo đạc, máy GPS, phần mềm GIS,… sẽ giúp sinh viên có cơ hội tiếp cận với công nghệ hiện đại trong lĩnh vực quản lý đất đai. Cần tận dụng tối đa không gian thực hành, tổ chức các ca thực hành theo nhóm nhỏ để đảm bảo sinh viên có đủ thời gian tiếp cận và thực hành trên thiết bị, từ đó nâng cao kỹ năng thực tế.
Cải thiện điều kiện thực hành ngoài trời cũng là một giải pháp quan trọng nhằm giảm thiểu ảnh hưởng của thời tiết đến các buổi thực địa. Việc xây dựng các khu thực hành có mái che hoặc nhà kính sẽ giúp sinh viên có thể thực hành ngay cả trong điều kiện thời tiết không thuận lợi, đảm bảo tiến độ học tập không bị gián đoạn. Đồng thời, nhà trường có thể tổ chức các buổi thực hành theo mùa vụ để tận dụng điều kiện tự nhiên phù hợp với từng nội dung học tập, giúp sinh viên có cơ hội tiếp cận với thực tế trong các giai đoạn phát triển khác nhau của cây trồng, thổ nhưỡng và hệ sinh thái đất đai.
Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin là giải pháp quan trọng để hỗ trợ quá trình học tập và thực hành. Nhà trường cần nâng cấp hạ tầng mạng, mở rộng băng thông internet để đảm bảo kết nối ổn định, nhất là khi triển khai các buổi học thực hành trực tuyến hoặc sử dụng phần mềm chuyên ngành. Việc tích hợp thêm các phần mềm mô phỏng đo đạc, phân tích đất đai cũng giúp sinh viên có thể thực hành ngay cả khi không có điều kiện ra thực địa, qua đó nâng cao khả năng ứng dụng công nghệ trong công tác quản lý đất đai. Đồng thời, tổ chức các buổi hướng dẫn sử dụng phần mềm chuyên ngành như GIS, viễn thám, bản đồ số… sẽ giúp sinh viên nắm vững kỹ năng thực hành và tăng khả năng làm việc thực tế sau khi tốt nghiệp.
Khuyến khích sinh viên chủ động trong học tập là yếu tố then chốt để nâng cao chất lượng đào tạo thực hành. Nhà trường cần tạo cơ hội cho sinh viên tham gia vào các đề tài nghiên cứu khoa học, thực tập tại các doanh nghiệp, cơ quan quản lý đất đai nhằm rèn luyện kỹ năng thực tế và hiểu rõ hơn về yêu cầu nghề nghiệp. Việc xây dựng các tài liệu hướng dẫn sử dụng thiết bị, phần mềm chuyên ngành sẽ giúp sinh viên có thể tự học và thực hành ngoài giờ lên lớp. Tổ chức các buổi thực hành bổ sung, hội thảo chuyên đề về kỹ năng thực hành cũng là một giải pháp hiệu quả để sinh viên học hỏi, trao đổi kinh nghiệm và nâng cao năng lực chuyên môn. Triển khai đồng bộ các giải pháp trên sẽ góp phần nâng cao chất lượng giảng dạy thực hành, giúp sinh viên ngành Quản lý Đất đai có nền tảng kiến thức và kỹ năng vững chắc, đáp ứng tốt yêu cầu của thị trường lao động.
Nguyễn Lê Duy